De Nederlandse eHealth-monitor meet al sinds 2013 de beschikbaarheid en het gebruik van e-health. De resultaten voor 2019 werden op 1 november 2019 voorgesteld. Even gluren bij onze noorderburen voor een stand van zaken daar.
Nictiz, het Nederlands expertisecentrum voor e-health, en Nivel, het Nederlands instituut voor onderzoek, organiseerden voor de zevende keer de eHealth-monitor in Nederland. Interessant dus om even door de resultaten te gaan, te kijken waar zij al staan en inspiratie op te doen. Het begon daar als een experimentele nieuwigheid en nu werkt men naar een doelgerichtere integratie in het zorgproces.
De vooruitgang van e-health in Nederland is niet alleen een zaak van technische mogelijkheden; zo blijkt uit de laatste edities van de e-Health-monitor. Niet-technische aspecten zoals het gevoel van urgentie, de meerwaarde ervan zien plus de mogelijkheid en bereidwilligheid om processen te veranderen spelen een doorslaggevende rol.
Aangezien verpleegkundigen en artsen in de monitor aangeven dat ze hoge administratielasten ervaren en de meerderheid van de artsen het werk niet binnen de reguliere tijd af krijgen, krijgen deze niet-technische aspecten een grotere invloed.
Ze verwachten dus dat e-health de werkdruk zal verlagen als de techniek goed werk én de digitale toepassingen op een optimale manier geïntegreerd worden in het zorgproces. Dit is een heel belangrijk aandachtspunt want uit de eHealth-monitor blijkt dat dit momenteel niet altijd het geval is. Een positieve evolutie maar nog werk aan de winkel dus. Maar men ziet alvast de noodzaak en meerwaarde van e-health voor zorgverleners.
Bron: Nictiz en Nivel, eHealth-monitor 2019, infographic
Het merendeel van de Nederlandse zorgverleners staan open voor het gebruikmaken van ICT-toepassingen in de zorg: 75% van de verpleegkundigen, 59% van de huisartsen en 61% van de medisch specialisten wil aan de slag met e-health.
Bron: Nictiz en Nivel, eHealth-monitor 2019, infographic
Bij de patiënten is dit enthousiasme minder zichtbaar: 40% wil gebruik maken van ICT-toepassingen voor zijn of haar zorg. Bij patiënten met een chronische aandoening ligt dit cijfer nog iets lager (33%). Toch wel opvallend omdat deze laatste groep beschouwd wordt als de grootste (toekomstige) gebruikers van e-health toepassingen. De redenen voor dit huidig beperkt enthousiasme kunnen liggen in de onbekendheid met concrete e-health toepassingen en niet direct de noodzaak of meerwaarde hiervan inzien. De patiënten ervaren natuurlijk ook niet de last van de administratieve werkdruk die zorgverleners hebben.
De Nederlandse eHealth-monitor 2019 legt de focus op vier domeinen:
Meer en meer zorgverleners bieden aan hun patiënten online inzage in het medisch dossier aan. In 2019 gaat het over zes op de tien medisch specialisten. Bijna 70% van de verpleegkundigen in de ouderenzorg werkt al met een patiënten portaal. Dit is hetzelfde percentage als verpleegkundigen in de ziekenhuiszorg.
In de monitor geven een kwart van de medisch specialisten en vier op de tien huisartsen aan dat terughoudend zijn wat betreft online inzage. Dit heeft 2 redenen:
Verdere informering van deze zorgverleners is dus heel belangrijk om het gebruik van online inzage verder te bevorderen. Want in EPD-systemen is er plaats voorzien voor het maken van notities die de patiënt niet te zien krijgt. En mits de nodige opleiding over en ervaring met online inzage zal men ook de manier van werken en noteren snel onder de knie krijgen.
Steeds meer patiënten meten zelf gezondheidswaarden (zoals gewicht, bloeddruk, bloedsuiker, …) en houden deze gegevens over hun gezondheid digitaal bij. Bij patiënten met een chronische aandoening is dit vier op de tien; waarvan 8% deze gegevens elektronisch doorstuurt naar hun zorgverlener.
Volgens de monitor zijn verpleegkundigen, en in iets mindere mate artsen en patiënten, ervan overtuigd dat het zelf bijhouden van gegevens over de gezondheid of behandeling helpt bij het krijgen van meer inzicht in de gezondheid. Vooral als dit gebeurt via een website of app die speciaal is afgestemd op de persoonlijke gezondheid of behandeling van de patiënt.
Bron: Nictiz en Nivel, eHealth-monitor 2019, infographic
Een kwart van de Nederlandse medische specialisten werkt met telemonitoring op hun afdeling. Dat is meer dan de vorige jaren maar het blijft voorlopig beperkt in gebruik en het blijkt niet voor iedereen zinvol te zijn. De helft van deze zorgverleners zegt dat deze technologie gebruikt wordt bij minder dan 20% van hun patiënten.
Ze zijn er wel van overtuigd dat telemonitoring een meerwaarde geeft voor deze groep van patiënten: het verbetert hun zelfredzaamheid, het levert hen meer gemak op en het verbetert de kwaliteit van hun zorg.
Uit de Nederlandse eHealth-monitoren van de afgelopen jaren bleek dat het aanbod van beeldbellen in de zorg steeg. Deze stijging zet zich echter niet door in 2019. Nochtans geeft de helft van de verpleegkundigen in de ouderenzorg aan dat beeldbellen hun werkdruk verlaagt.
Wel blijkt er een stijging te zijn in het gebruik van toezichthoudende technieken en domotica in de ouderenzorg. Deze toepassingen zorgen ervoor dat mensen langer veilig thuis kunnen wonen. Het gaat hoofdzakelijk over bewegingssensoren, alarmering, medicijndispensers, digitale dubbele medicatiecontrole en zorgrobots. Dit kan de stagnering van het beeldbellen verklaren.
Bron: Nictiz en Nivel, eHealth-monitor 2019, infographic
De mogelijkheid tot elektronische gegevensuitwisseling en communicatie tussen zorgverleners verschilt in Nederland naar gelang het type zorginstelling en naar communicatie binnen of buiten de eigen regio. Huisartsen en medisch specialisten kunnen minder vaak elektronische gegevens uitwisselen met huisartsen en ziekenhuizen buiten hun regio. Hoewel er binnen de regio verbetering is, vindt er nog steeds te weinig gestandaardiseerde en elektronische gegevensuitwisseling plaats tussen artsen en lokale zorgaanbieders. Dit terwijl de zorgverleners wel voorstander zijn van het uitwisselen van gegevens.
73% van de huisartsen in Nederland kan gebruik maken van teleconsultatie. Zo kunnen ze op afstand en digitaal het oordeel van een medisch specialist vragen over een casus, verzamelde meetwaarden en/of beelden. Meer dan een kwart van de huisartsen en 11% van de medisch specialisten stemt via een chat-app voor smartphone of tablet de zorg voor de patiënt af met andere zorgverleners buiten de praktijk of zorgorganisatie.
Uit de bevraging blijkt dat de Nederlandse huisartsen en medisch specialisten die deze technologieën nog niet gebruiken, hier wel voor open staan.
De ontwikkeling van het gebruik van e-health in de zorg is een proces van jaren: van een experimentele nieuwigheid naar een steeds doelgerichtere integratie in het zorgproces. Nictiz en Nivel, de uitgevers van de Nederlandse eHealth-monitor, stellen dat e-health in eerste instantie vooral werd benaderd vanuit een digitaliseringsgedachte, namelijk het digitaal maken van bestaande informatie en reguliere processen. Digitalisering als ondersteuning van het primaire zorgproces dus.
Anno 2019 is er een verandering qua gedachtegang. De zorg moet slimmer en beter georganiseerd worden met behulp van e-health. Deze eHealth-monitor toont aan dat zorgverleners overwegend enthousiast zijn over e-health. Er is een ‘sense of urgency’ ontstaan waarbij e-health een onmisbaar onderdeel van de zorg is geworden.
Voor het toenemende gebruik en verdere ontwikkeling van e-health in de zorg moeten zorgprocessen en digitale mogelijkheden nog beter op elkaar maar ook op de eindgebruiker afgestemd worden met als ultieme doelstelling: de juiste zorg op het juiste moment met de juiste informatie op de juiste plek.
➡️ Geïnteresseerd in meer? Lees dan het volledige rapport van de Nederlandse EHealth-monitor 2019 of de overzichtelijke infographic.
De Belgische overheid lanceerde in 2019 de eerste eHealth-monitor in ons land en dit in het kader van het plan eGezondheid 2019-2021. De monitor peilt naar de praktijkervaringen van zorgverleners en patiënten bij hun gebruik van digitale toepassingen in de zorg. De allereerste eHealthMonitor is eind 2019 afgesloten. De resultaten en het eindrapport worden in de zomer van 2020 verwacht.
Op de hoogte blijven over digitalisatie en e-health voor zorgverleners? ➡️Volg dan onze blog en onze Facebook of LinkedIn pagina.
Benieuwd hoe wij jou kunnen ondersteunen in en versterken bij de digitalisatie van jouw praktijk? ➡️Neem dan een kijkje op de Corilus website.
