Wat de innovatieve arbeidsorganisatie in woonzorgcentra voor bewoners en personeel kan betekenen

Ook in woonzorgcentra klinkt de roep om meer zinvol, werkbaar en kwaliteitsgericht werk. Het overheidsproject innovatieve arbeidsorganisatie (IAO), in 2019 opgestart door minister Vandeurzen, moet daar een antwoord op bieden. Die filosofie sluit goed aan op de noden van woonzorgcentra, al zijn er nog enkele stappen nodig om ze volledig te integreren in jouw centrum.

Wat is een innovatieve arbeidsorganisatie?

Het principe klinkt eenvoudig: het werk wordt op een nieuwe manier georganiseerd zodat er een evenwicht ontstaat tussen de kwaliteit van de organisatie en de kwaliteit van de arbeid. Dat klinkt evident, maar er komen toch een paar aanpassingen van de klassieke manier van werken bij kijken. Volgens waardevolwerk.be van Vivo gaat het om deze principes:

1. Procesgericht organiseren: niet de afzonderlijke taken staan centraal, maar het volledige proces om tot de dienst of het product te komen.
2. Weinig hiërarchie, zodat mensen snel zelf kunnen beslissen. Medewerkers die zo dicht mogelijk bij het aanbod staan, mogen zelf knopen doorhakken. Zo krijg je een betere beheersbaarheid en vaak ook verbeteringen in het proces en aanbod.
3. Horizontaal organiseren: medewerkers staan in direct contact met elkaar. Ze kunnen snel met elkaar afstemmen en mogen samen beslissingen nemen.
4. Zo weinig mogelijk gelijkvormigheid en rigide procedures. Zo komen de medewerkers tot leerrijke en actieve jobs.

 Hoe werkt het in jouw woonzorgcentrum?

Zeggen dat woonzorgcentra voor heel wat uitdagingen staan, is een open deur intrappen. Want we kennen de problemen onderhand: vergrijzing, de vraag naar zorg op maat, financiële uitdagingen, omgaan met personeel (vinden, houden, motiveren, welzijn), regelgeving en beleid, technologische ontwikkelingen enzovoort.

 Al die factoren maken het management van woonzorgcentra een complexe zaak. En daar komt IAO van pas, want het principe verenigt meer efficiëntie én meer zorgkwaliteit. Met IAO kan je namelijk je organisatie zo ontwerpen dat medewerkers maximaal in staat zijn om goede zorg te verlenen en daarin zo weinig mogelijk worden belemmerd.

De IAO-praktijk in een woonzorgcentrum

 Het opzetten van IAO voor een woonzorgcentrum blijft natuurlijk maatwerk. Volgens het Agentschap Zorg & Gezondheid zijn een aantal zaken essentieel:

• Een samenhangende en onderscheidende visie
• Het kernproces opdelen en uitrollen tot duidelijk afgelijnde taken
• Een leiderschapsvisie die vertrekt van gedeeld leiderschap en vertrouwen
• Samenwerking in teams, waarbij alle zorgtaken bij één vaste equipe terechtkomen: die koestert een warme band met de bewoners
• Een goed evenwicht tussen de organisatie van het eigen werk en de jobvereisten
• Technologie die het zorgproces ondersteunt

Breed draagvlak vereist

Het mag duidelijk zijn dat je IAO niet iets zomaar top-down kan opleggen. De werkwijze moet gedragen worden door iedereen, met een gemeenschappelijk doel voor ogen: streven naar betere zorg.

Op het niveau van de bewoner:

• De zorgrelatie staat opnieuw centraal
• Hij of zij krijgt zorg op maat
• Er is ook aandacht voor de woon- en levenskwaliteit van de bewoners.

Op niveau van de medewerker

• Er komen meer leermogelijkheden binnen het werk
• De werkdrukrisico’s verlagen
• Minder emotionele belasting door het slim verdelen van de taken binnen het team
• Fierheid over de job

Op niveau van de organisatie

• Betere zorgkwaliteit
• Betere werkprocessen, want de teams zijn hier eigenaar van
• Minder verloop en absenteïsme.

Starten met IAO

Overweeg je zelf met IAO te starten en ben je nog op zoek naar meer info? Binnen het project ‘Zorgvernieuwers’ van Flanders Synergie gingen 47 zorgorganisaties aan de slag met IAO, waarvan 35 woonzorgcentra. De ervaringen van deze WZC’s lagen aan de basis van de  inspiratienota ‘Woonzorgcentra eenvoudig en slim organiseren, hoe pak je dat aan?’.

Ook deze concrete cases bieden handige inzichten:

• Woon- en zorgcentrum Cocoon
• Woonzorgcentrum Witte Meren

IAO en digitalisering binnen woonzorgcentra gaan hand in hand. Beide openen de weg naar meer efficiëntie, minder rompslomp en meer tijd voor kwalitatieve zorg. Ons  e-book 'Hoe zorg en digitalisering hand in hand gaan in je woonzorgcentrum' helpt je alvast op weg.